قاموس الماني-كردي

[BERXEWDAN]

L
lächeln – berkenbûn
lachen – kenîn
lachen über... – bi...kenîn
Lachen (-s) – ken
Laden (-r) – dikan, dûkan
Lage (-e) – rewş, hal
lähmen – felc kirin
Lamm (-s) – berx, berxik
Lampe (-e) – lampe, çire
Land (Staat) (-s) – welat, erd, zemîn
Landkarte (-e) – xerîte, erdkefşar
Landwirtschaft (-e) – cotkarî
lang – dirêj
lange Zeit – dema dirêj, ji zû va
Länge (-e) – dirêjî, dirêjahî
langsam – hêdî
lassen – berdandin, hiştin
Last (-e) – bar
Lauchzwiebel (-e) - pîvazterik
laufen – revîn, bazdan, bezîn
laut – bideng, bi dengê bilind
Laut (-r) - deng
Leben (-s) – jîn, jiyan
leben – jîn, jîyin
leben lassen - vejandin
Leber (-e) – kezew
lecker – xwaş, biçêj
Leder (-s) – çerm, post, eyar
leer – vala, tal
legen – danîn
Legende (-e) – destan
lehren – hin kirin, fer kirin, ders dan, elimandin
Lehrer(in) (-r) – mamoste(a), dersdar,fêrvan
Leibeigener (-r) - xulam
leicht – sivik, hêsa, bi hêsanî
Leichtigkeit (-e) – sivikî, hêsanî
Leid (-r) – derd, keser
leid tun – berketin
leider – mixabin
leihen, jnd. – deyn dan/dayîn
leihen, sich etw. – deyn kirin
leise – bêdeng, hêdî
leiten – rêberî kirin
Leiter (-r) – sêlim, rêber
Leitung (-e) – rêberî
Lektion (-e) - ders
lenken – ajotin
Lenkrad (-s) - badan
lernen – fêrbûn, hînbûn, hînî...bûn, elimîn
lesen – xwendin
Leser(in) (-r/-e) – xwandevan
letzte(r, -e, -es) – paşi, axir, dawî
letztes Jahr – par, sala par
letztes Mal – cara berê, cara dawiyê
leuchten – biriqîn
leuchtend - geş
Leute (-e) – mirov, xelk
Licht (-s) – sewl, tirîj, ronahi, rohnî,çira
lieb – delal
Liebe (-e) – evîn, hez kirin
lieb – bedew
lieben – ji... hez kirin, evandin
lieber – baştir
Lied (-s) – stran, kilam
liegen – razan
Linie (-e) – xet, xêz, rêz
links – çep
Linsen (-e) – nîsk
Lippe (-e) – lêv
Liste (-e) – rêzname, lîste
loben, jem. – peyadayîn, salixdan, pesinê...dan
Loch (-s) – qulik, qul
locker - sist
Löffel (-r) – kevçî
löschen – vemirandin, xeva kirin
loskommen – filitîn
loslassen – berdayîn
Lösung (-e) – çare
Löwe (-r) – şêr
Luft (-e) – ba, hewa
Lüge (-e) – vir, derew
lügen – vir kirin, derew kirin
Lügner/in (-r/-e) – virek, derewçîn
Lumpen (-e) – kevnik
Lunge (-e) - pişik
Lust (-e) – kêf, dilxwazî
lustig – şên
lustig machen, sich – pêkenîn

 

[BERXEWDAN]

M
machen – kirin, çê kirin
machen (herstellen) – çê kirin
Mädchen (-s) – keç, qîz, keçik, qîzik
Magen (-r) – hûr, mîde
mager - zirav, lawaz, rreqele, jar
mähen – çinîn
Mai (-r) – Gulan
Mais (-r) – garis, lazut
Mal (-s) – car
Malaria (-e) – lerteza
malen – çê kirin
man - mîrov
manche – hin, hinek
manchmal – carna, carcaran, yekcaran
Mandarine (-e) – mandalîn
Mangel (-r) – kêmasî
Mann (-r) – mêrik, merî, mêr, zilam
mannhaft – mêrxwaz
männlich – nêr, mêrane
Männlichkeit (-e) – mêratî, mêranî
Mantel (-r) – palto, manto, qapût
Marille (-e) – aprîkos, zerdele
Markt (-s) – sûk, bazar
Marmelade (-e) – rîçal, leçer
Marsch (-r) – meş
marschieren - meşin
März (-r) – Adar
massieren – mizdan, misdan
Matsch (- ) - herî
Mauer (-e) – dîwar, çeper
Maulbeere (-e) – tût
Maus (-e) – mişk
Maultier (-s) – qatir
Medikament (-s) – derman
Meer (-s) – derya, behr
Mehl (-s) – ard
mehr – zêde, bêtir, pirtir
Mehrheit (-e) – piranî, pirinî
mein – min, fikirîn, bawer kirin
Meinung (-e) – bîrûbawerî
Meister (-r) – hoste
Mekkapilger (-r) – hecî
Melanzani (-e) – balîcanê reş, balîcan
melken – dotin
Menge (-e) - lod
Mensch (-r) – mirov, meriv
Mensch, guter – camêr
Menschheit (-e) - mirovatî
merkwürdig – sêr, ecêb
messen – pîvan
Messer (-s) – kêr
mich – min, xwe
Miete (-e) – kira, kirê
mieten – kirê kirin
Milch (-e) – şîr
Militärpolizist (-r) – cendirme
Millionär (-r) – mîlyoner
Milz (- ) - fatareşt
Minarett (– ) – mînare, birc
Minister(in) (-r/-e) – wezîr
Ministerium (-s) – wezaret
minus – kêm
Minute (-e) – deqe (arab.), deqîqe (arab.)
mir – min, minra
mischen – navhevxistin
mit – bi, tevî, bi...re, digel
mit sich – tevî xwe, ji xwe re
mit sich nehmen – birin
Mitbürger (-r) - hemwelatî
miteinander – bi hevra
Mitglied (-r) - endam
mitnehmen – birin
Mittag (-r) – nîvro, nîvroj
Mittagessen (-s) – firavîn
Mitte (-e) – navîn, navçe, nîv, navend
mitten in – di nav…da
Mitternacht (-e) – nîvê şevê
Mittwoch (-r) – Çarşem
Möbel (-s) – mobîlya
modern – modern, nûjen
mögen – hez kirin, evandin
möglich – mimkin, dibe
Möglichkeit (-e) - îmkan
Mohnblume (-e) – xaşxaşik
Moment (-r) – dem
Monat (-r) – meh, heyv
Mond (-r) – hîv, heyv, hêv
Montag (-r) – Duşem
morden – kuştin
Mörder (-r) – mêrkuj
morgen - sibê
Morgen (-r) – beyanî, sibeh
morgen – sibê, sibeh
Morgendämmerung (-e) – berbang
morgens, am Morgen – serê sibê
Mosaik (-s) – mosaîk
Mosche (-e) – camî, mizgeft
Moskito (– ) – kelmêş
Moskitospray (-r) – dermanê kelmêşan
Moslem (-r) – musilman
Motor (-r) – mator, motor
Mücke (-e) – kelmêş
müde – westîya, mandî, helakb betilî
müde werden – westiyan
Mühle (-e) - aş
Mund (-r) – dev, fek
Museum (-s) – mûze
Musik (-e) – mûzîk, mûzîqî
Musiker/in (-r/-e) – mûzîkvan
müssen – vîn, pêwîstbûn, gerekbûn
Mut (-e) – mêranî
mutig – gernas, mêr
Mutter (-e) – dayê, dayîk, yadê, dê
Muttersprache (-e) – zimanê dayîkê, zimanê zikmakî

 

[BERXEWDAN]

N
Nabel (-r) – navik
nach – dû, dû...re, pey, berv, piş, li pê, piştî, gora
nach (zeitlich) – şûnda, paşê, piştî
nach und nach – hêdî hêdî
Nachbar/in (-r/-i) – cîran, cînar
Nachbarschaft (-e) – cîranî
nachdem – piştî ku
nachher – paşe, dûra, peyra
Nachmittag (-r) – piştî nîvro, nîvro şûnda
Nachricht (-e) – xeber, mizgîn (Frohe), hay
Nachrichten (-e) – nûçe
nächstes Jahr – sala tê, salike din
nächstes Mal – cara din
Nacht (-e) – şev
nacht, heute... – îşev
Nacken (-r) – istû, histî
nackt – tazî
Nadel (-e) – derzî
Nagel (-r) – neynûk (Finger), mix
nah – nêzik, nêz
nahe bei – nêzikî
Nähe (-e) – nêzikî
nähen – dirûn
nähern, sich – hatin nêzik
Name (-r) – nav
Nase (-e) – poz, bêvil, xeşm
naß – şil, ter
Nation (-e) – netew, milet
Natur (-e) – surîşt, tebîet
natürlich – helbet, tabî, belê
Nebel (-r) – mij, dûman
neben – li cem, cem
Neffe (-r) – Kinder des Bruders: birazî – Kinder der Schwester: xarzî
nehmen – hildan, standin, girtin, rahiştin
neidisch – hesûd, dexsoye
nein – na
Nerv (-r) – reh, temar, rûçal
Nest (-s) – hêlîn, pinîk
nett – delal, baş
neu – nû, nuh, ecer
Neugier (-e) – mereq
neugirig – bi mereq
neugirig sein – mereq kirin
Neuigkeit (-e) - nûçe
Neujahr (-s) – sala nû, sersal
Neujahr (-s), kurdisches – Newroz, Nevroz
Neujahrfest (-s), kurdisches – Cejna Newrozê
neun – neh
neunzehn – nozdeh
neunzig - nod
nicht – nine, na, tine, ne
nicht mehr – nema
Nichte – birazî, xwarzî
nichts – tişt nîne, tiştek tune, tu tişt
nichts, es gibt... – tiştek tune
nie – qet, ti, tucaran, tucara
niederbrennen – şewitandin
niederlassen – cî/cih girtin
Niederschlag (-r) – baran, şilî
niedrig – nizm
niemand – qe kesik
niemals – tu caran na, qet
niemand – nekes, neyek
Niere (-e) – gurçik
Nimrod (-r) – Nemrûd
noch – hê, diha, hin, din, hêj
noch einmal – carek din, dîsa, cardin
Nomade (-r) – koçer, çolvan
Norden (-r) – bakûr
Nordosten (-r) – rojhilata bakûr
Nordwesten (-r) – rojava bakûr
normal – normal
Not (-r) – desttengî, bêçareyî
nötig – hewce, lazim, peywîst, gerek
Notruf (-r) – banga alîkarîyê, pêwîstgazî
notwendig – giring, hewce, peywîst, lazim
Notwendigkeit (-e) - hewcedarî
November (-r) – Mijdar, Çêrîya Paşin
Nummer (-e) – hejmar, nimre, reqem
nun – niha, nika, înca
nunmehr - êdî
nur – tenê, bi tenê
nur noch – hê
Nuss (-e) – findeq
nützen – gêr hatin, bikêr anin
Nutzen (-r) – fêde
Nylon (- ) – naylon, laylon

 

[BERXEWDAN]

O
o! - ey
ob – gelo, ku, ka
oben – jor, ser, banî
Ober (-r) – gerson, xizmetkar
obere/r/s – jorin
Obergefreiter (-r) – çewiş
Oberschenkel ( - ) – rahn, ruhn, qor
Oberseite (-e) – ser, serî, rû
obgleich - herçend
Obst (-s) – fêki, mêwe
obwohl – herweki, çiqas ku, herçend
Ochse (-r) – ga
oder – an (ji), yajî, yanjî
Ofen (– r) – sobe, kozika êgir
offen – vekirî, eşkere
offensichtlich – eşkere, xuya
öffentlich – eşkere
offiziell – resmi
öffnen – vekirin
oft – gelek caran, pir
ohne – bê, vê
ohne Arbeit – bê kar, destevala
ohne Schlaf – bê xew
ohnmächtig – bîrvaçûyîn, ji xwe ve çûyîn
Ohr (-s)– guh
Ohrenschmerz (-r) – guhêş
Ohrfeige (-e) - şeqam
Ohrring (-r) – guhar, gihar
Oktober (-r) – Cotmeh, Çêrîya Pêşin
Öl (-s) – rûn, zêt , don
Olive (-e) – zeytûn
Omelette (-e) - hêkerûn
Onkel (-r) – väterliche Seite: apo, mêrmet – mütterliche Seite: xal, mêrxaltî
Operation (-i) – operation, emelet, terane
operieren – amelîyat kirin
Opfer (-e) – qurban
Orange (-e) – porteqal, narinc
Ordnung (-e) - sazûman
Organisation (-e) – rêxistin
Orient (-s) – rojhilat
Orientalistik (-e) - rojhilatnasî
Ort (-r) – der, cîh, cî, şin, dever, der, dever
Osten (-r) – rojhilat
Osterfest ( -s) – cejna rabûnê
Österreich – Awistirya
Österreicher/in (-r/-e) – Awistiryayî
Ozean (-r) - derya

 

[BERXEWDAN]

P
Paar (-s) – cot, zo
paar, ein – çend
Päckchen (-s) - pakêt
Paket (-s) – pakêt, pêçane
Panne (-e) – ariza
Papier (-s) – kaxiz, kaxet
Paprika (-r) – îzot, bîber
parken – parq kirin
Parlament (-s) – meclîs
Parlamentarier(in) (-r/-e) - parlamenter
Partei (-e) – partî
Paß (-r) – pasport
passieren – qewimin, hatin serê kesî
Pate (-r) – kirîv (bei der Beschneidung)
Patenschaft (-e) - kirîvatî
Patient (-r) – nexweş
Patronengurt (- ) - rext
Pause (-e) – rawestane, vehes
Pedale (-e) – pedal
Penis (- ) – xir, bilik (bei kleinen Jungen)
per – bi
Perle (-e) – morî, dur
persisch – farisî
Person (-e) – kes, merî, nefer
Petersilie (-e) – bextenîz
Petroleum (s) – donê lampe
Pfad (-r) – xaçirek
Pfeffer (-r) – îzota reş
Pfefferoni (-e) – îzot
Pfeil (-r) - tir
pflügen – ra kirin
Pferd (-s) – hesp
Pfirsisch (– ) – şeftelî
Pflanze (-e) – gîya
pflanzen – çandin
Pflaster (-s) – banda birînê
Pflaume (-e) – hilîk, hêrûg, alinçe
Pforte (-e) - derî
Phantasie (-e) – xeyal
Photo (-s) – sûret, wêne
Pilger(in) (-r/-e) – hecî
Pille (-e) – hew, heb
Pilot (-r) - pîlot
Pilz (-r) – qifkarik, kivarik
Plakat (-s) – afîş
Plan (-r) - plan
Plantage (-e) – werze
Plastik (- ) – lastîk, naylon, laylon
platt - pan
Platz (-r) – cîh, meydan
platzen – peqîn, teqîn, teqîyan
plötzlich – carêda, ji nişkê ve
plündern – talan kirin
Politik (-e) – polîtîk, sîyaset, ramyarî
politisch – sîyasî
Polizei (-e) – polis
Polizeirevier (-e) – qereqol
Polizist/in (-r/-e) – polîs
Postamt (-s) – postexane
Post (e) – postexane
Postfach (-s) – postdank
Postkarte (-e) – kertname, kertpostal
Preis (-r) – biha, nirx
privat – xas, taybetî
pro – her
probieren (Speisen) – tam kirin
pro Jahr – her sal
probieren – tehm kirin
Problem (-s) – serêş, problem, asaw, asteng, bela, telam, pisîyar
Prophet (-r) – pêxamber
Provinz (-e) – wîlayet, herêm, hêl, dever
prüfen – pirave kirin
Pullover (-r) – fayke, falêne, xirxe, fanêle
Pumpe (-e) – tirumpe
Punkt (-r) – xal, nixte
putzen – pa kirin

 

[BERXEWDAN]

Q
Quadrat (-s) – çarkoşe
Qualm (– ) – dû
Quelle (-e) – kanî, çavî
quellen – kildan
Quitte (-e) – biyok, heybe
Quittung (-e) – şanke, raşan